Daar is plante wat lankal in die herfs op die balkonne geplant is en weer en weer vir 'n lang tyd: hulle kom goed oor die weg met die volume grond in die gewone balkonkas, blom tot die winter, is gewillig om te groei en is maklik om te versorg. Hiermee kan herfsplanting en -versiering in 'n japtrap gedoen word, met blywende sukses:
Die tradisionele herfsskoonhede
Van hierdie tradisionele herfsskoonhede sal ons jou nie bekendstel aan die huidige neigingsvariëteite wat in die herfs die handel oorstroom en wat dikwels weggooiplante is nie - jy sien hulle op elke hoek. Daar is 'n paar klassieke herfsskoonhede vir balkonne en terrasse wat jou ryk herfsbloeisels sal gee en jou baie langer sal verlustig as die variëteite wat die meeste in winkels voorkom:
Asters: bloublom, in 'n ryk verskeidenheid
versier tot ver in Oktober:
- Kussingsaster, Aster dumosus, los kussingvormige groei en oorvloedige blomme in blou, rooi-blou, pers, benodig voedsame grond en son
- Gladblaar-aster, Aster novi-belgii, groei langer as die kussing-aster, andersins soortgelyke effek en behoeftes
- Ruwe blaar asters, Aster novae-angliae, oorspronklike familie van die sopas genoem, dieselfde vereistes
- Wildaster, Aster ageratoides, vorm matte met baie klein blomme selfs in gedeeltelik skadu plekke
- Blou bosaster, Aster cordifulius, habitus en ligging soos wilde aster, ontwikkel groot blou sterblomme
- Wit bosaster, Aster divaricatus, sien hierbo, heerlike wit see van blomme met selfs meer duidelike sterbloeisels
Chrysanthemums: Krisante=die goue blom, goue blom
Krisante “verlig” balkonne en terrasse selfs op mistige dae tot ver in November met blomme in goudgeel, oranje, rooi, pienk en verskeie kopertone. Die "goue blomme" (vertaling: "chrysant") is beskikbaar in verskillende hoogtes vir balkonbokse en potte, en hulle bied ook 'n wye verskeidenheid blomvorms, eenvoudige, semi-dubbele en dubbele blomme, groot en klein blomme, anemoon-blom, pompom-blom en spinnekop-vormige variëteite. Dit alles met voorbeeldige spaarsaamheid, wat sorg kinderspeletjies maak. Nie alle krisante is egter gehard nie, nie eers alle Chrysanthemum-indicum basters nie, hier is die goeie en baie goeie winterharde variëteite wat deur die meerjarige seleksie werkgroep by Weihenstephan-Triesdorf Universiteit gekies is:
- Chrysanthemum indicum, die oorspronklike herfs- of winterkrisant, gehard en aanhoudend met blomkleure in alle skakerings van goud
- Chrysanthemum 'Anastasia', ook 'Anja's Bouquet', rykblom, pienk-violet
- Chrysanthemum 'Arcadia', donker salmpienk blomme, groot en rykblom
- Chrysanthemum 'Bienchen', klein goudgeel blommetjies met oranje-bruin middel
- Chrysanthemum 'Bronze Carpet', bruinrooi mediumgrootte blomme
- Chrysanthemum 'Chamoisrose' blom salmpienk met sterk kleurverandering
- Chrysanthemum 'Citronella' blomme suurlemoengeel
- Chrysanthemum 'Corinna' blom intens pers-violet
- Chrysanthemum 'Hebe', blomme in 'n delikate violetpienk, baie ryk geblom
- Chrysanthemum 'Autumn Brocade', bronskleurige blomme, baie ryk geblom
- Chrysanthemum 'Autumn Bronze', klein amber blommetjies
- Chrysanthemum 'Herbstrubin', groot blom in diep robynrooi
- Chrysanthemum 'Autumn Sonata', groot en pienk-violet blomme
- Chrysanthemum 'Raspberry Red' met aantreklike, framboosrooi, taamlik geïsoleerde blomme
- Chrysanthemum 'Isabellarosa', delikate salmkleurige blomme, grootblom en rykblom
- Chrysanthemum 'Julia', baie klein blommetjies in fyn pienk
- Chrysanthemum 'Carmine Silver', groot dik blomme in bordeauxrooi
- Chrysanthemum 'Little Amber', appelkooskleurige, redelik groot blomme in baie groot getalle
- Chrysanthemum 'Lightdome', baie eenvoudige liggeel blomme wat pienk word soos hulle blom
- Chrysanthemum 'Lübeck', bruinrooi blomme met okerpunte
- Chrysanthemum 'L`Innocence', delikate violetpienk blomme in baie groot getalle
- Chrysanthemum 'Mary Stocker', vaal oranje blomme met kleurspel, ryk geblom
- Chrysanthemum 'Mei-kyo' wys klein, ligpienk-pers blommetjies in groot hoeveelhede
- Chrysanthemum 'Mist Rose' blom nie baie talryk nie, maar pragtig in 'n delikate pienk
- Chrysanthemum 'Oury', helder wynrooi blomme met heldergeel middel
- Chrysanthemum 'Rehauge', klein rooibruin blommetjies wat pienk word wanneer hulle blom
- Chrysanthemum 'Romantica', baie groot blomme wat lyk soos tuffies in baie ligpienk
- Chrysanthemum 'Rumpelstiltskin', dik bruinrooi koppe met goudgeel middel
- Chrysanthemum 'Schaffhausen', baie suurlemoengeel blomme wat jou regtig in 'n goeie bui bring
- Chrysanthemum 'Schlosstaverne', klein pers blommetjies wat 'n bietjie "geruffel" lyk
- Chrysanthemum 'Schneesturm' (=sneeuwolk), roomwit, lyk redelik elegant
- Chrysanthemum 'Switzerland Bronze', bronsrooi groot blomme in oorvloed
- Chrysanthemum 'Switzerland', wys baie blomme in donker pienk-violet
- Chrysanthemum 'Twinkle', baie sagte pers blomme
- Chrysanthemum 'Vesuv', groot diep wynrooi blomme met sonnige geel binnekant
- Chrysanthemum 'Vreneli', roesrooi blomme wat in kwartette of kwintette op die tak sit
- Chrysanthemum 'White Mist Rose' (=edelsteen), wit blomme met ligte geel binnekant
- Chrysanthemum 'White Giant', wit dubbele blomme wat baie natuurlik lyk ten spyte van hul aansienlike grootte
- Chrysanthemum 'Lightdome', blomme in ligte robynrooi met kenmerkende ryk geel stamper
- Chrysanthemum 'White Bouquet', baie romerige wit tuff met 'n delikate geel middel
- Chrysanthemum 'Yellow Satellit' of 'Spider' sal soos 'n spinnekop met sy blompunte lyk as daar suurlemoengeel spinnekoppe was
- Chrysanthemum 'Zinnenbalken', roomwit, grootblom, rykblom - edel
Die Meerjarige Klassifikasie-werkgroep het 41 van 99 krismisvariëteite wat ondersoek is as goed tot uitstekende winterhardheid geklassifiseer - die meerderheid krisante wat gewoonlik as gehard verkoop word, kan net die winter in die Duitse tuin goed hanteer, en selfs minder weerstaan die winter in die balkon boks. Krisante met die bynaam “× grandiflorum” of “hortorum” word ook as gehard verkoop, maar dit is nie altyd so nie. In hierdie tuinkrisante is krisante uit warmer Asiatiese klimate ook met C. indicum gekruis. Hierdie lys illustreer baie goed hoe belangrik dit is om goedere by 'n spesialiswinkel aan te koop, met presies beskryfde goedere waaroor kundige verkopers inligting kan verskaf. Koop pot- en houerplante by 'n spesialis-kwekery wat Rehauge', 'Romantica' of 'Rumpelstiltskin' krisante in voorraad het – pleks van net enige anonieme krisant wat vinnig op jou balkon sal uitsterf. Aankope by spesialiskleinhandelaars is amper nooit duurder as by winsgeoriënteerde “ek-handel-in-alles”-kleinhandelaars nie. Inteendeel, wanneer jy plaaslik koop bespaar jy op versendingskoste en kry plante wat nie onder versending gely het nie (en die spesialis kwekery betaal die belasting Anders as sommige "ek-handel-in-alles" -handelaars ook).
Heather kruie, maar die regtes
Van ons inheemse gewone heide, genus Calluna, is daar net een spesie, Calluna vulgaris. Dit is die dominante plantspesie van die heideland, waar dit op redelik suur grond groei. Maar selfs op voedingsarm grond, solank die substraat nie besonder kalkryk is nie, floreer die spaarsame dwergstruik in enige balkonkas. As jy die regte variëteite by spesialishandelaars koop:
- Calluna vulgaris, rooi, pienk of wit blomme, klassieke gewone heide met lang blompunte
- Calluna vulgaris 'Skyline', nuwe calluna wat regop groei soos 'n klein sipres met wit-pienk blomme
- Calluna vulgaris bicolor, groenrooi herfs- en winterbloeisels
- Calluna vulgaris driekleur, blomme groen, pienk, rooi, herfs en winter
Die callunas word in blom vervang deur heidekruie van die genus Erica, wat in ongeveer 850 spesies beskikbaar is. Die meeste van hulle het in Suid-Afrika ontwikkel en hanteer nie ons winterweer en winterlig nie, net 'n paar Erika voel hier tuis, bv. Bv.:
- Engelse heide, Erica x darleyensis, groei wyd regop, blomme wit, pienk, rooi van November tot Mei, net gehard in ligte liggings
- Oldenburg Heide, Erica x oldenburgensis, rypgeharde heide, verskeie variëteite
- Sneeuheide, Erica carnea, blom van Desember tot Maart in baie variëteite
- Transylvania-heide, Erica spiculifolia, is geliefd onder bye, blom van Mei af en word weer in Augustus/September afgesny, so rypgehard dat die pot deur kan vries
Daar is heide wat jy van jou balkon af moet weghou as jy onproblematiese, rypgeharde plante wil plant: die tans gewilde boomheide Erica aborea, die grysheide Erica cinerea, die Suid-Afrikaanse Erica verticillata met die groot helderpienk blomme, die Cornwall Heath 5. Erica vagans en die klokheide Erica gracilis - waarvan nie een hier gehard is nie, en die mooi Erica tetralix is 'n suiwer heideheide, vir uiterste liggings met pH-waardes onder 4,5. Die heidekruie hou van son en gedeeltelike skaduwee en is alles meer as veeleisend. Wanneer hulle klaar geblom het, word hulle teruggesny.
Die magiese Kersfeesroos
Helleborus niger is een van ons min immergroen inheemse plante. Die robuuste meerjarige plant is maklik gehard en buitengewoon dekoratief, 'n wonderlike plant vir herfsversierings. Die Kersroos harmoniseer uitstekend met heideplante, verkies gedeeltelike skaduwee, groei gewoonlik in die skadu en word, indien goed versorg, elke jaar oor 'n lang tydperk mooier.
- Egte Kersroos, Helleborus niger, 12 cm lank, maklik versorgde, rypbestande balkonplant
- Verskeidenheid “Kersfeesster”, bietjie hoër as die gemiddelde Kersroos, ontwikkel groter blomme
- 'Goldmarie' wys ekstra groot wit blomme vanaf einde Oktober tot winter
- 'Cinnamon Snow' ontwikkel oorvloedige blomme van wit tot kaneelpienk vanaf November
Kersrose benodig redelike diep potte/balkonbokse, dit moet so 50 cm wees.
Versier jou balkon en terras vir herfs
Al hierdie plante sal jou jare lank vergesel en word as jong plante op 'n afstand geplant sodat hulle ruimte het om te ontwikkel. Jy kan hierdie gapings gebruik vir herfsversiering, waarmee elke balkonkas en elke pot sy eie herfslandskap word: Die bestanddele vir natuurlike herfsversiering is gratis beskikbaar op jou volgende herfswandeling: herfskleurige blare, keëltjies, takkies met rooi bessies, stukkies mos kan op kleintjies geplaas word. Blommeskuimkussings word aangeheg en in die gapings in die bokse/potte geplaas sodat die jong plantjies in 'n soortgelyke beskerming groei as in die bosvloer.
Gevolgtrekking
Om balkonne en terrasse vir herfs te plant is vinnig en maklik met klassieke herfsbloeiers. Jy skep’n permanente aanplanting wat jou lank sal verlustig – daar is’n rede hoekom heide en dies meer die gewildste herfsplante geword het. Dit was die basis, meer idees vir herfsplanting en versiering wag vir jou in die ander artikels oor herfs, balkonne en terrasse.
